Kapiland'ın Kobayları, ASLI TOHUMCU, Radikal Gazetesi Kitap eki, 27.04.2007

Belirli konular etrafında gezinen, kim bilir belki bunu cazip ya da tehlikesiz bulan çocuk ve gençlik yazınımızda, dünya çocuk yazınında karşılaştığımız gerçekçiliği bulmak zor. Okullarımızda yaşanan şiddetin haberlerini alıyoruz. Uyuşturucunun lise kapılarında çekirdek satılır gibi bir rahatlıkla satıldığını okuyoruz. Çocukların, yetişkinlerin ve yaşıtlarının cinsel istismarına maruz kaldığını biliyoruz. Milliyetçilik ya da dindarlık kisvesi altında ırkçılığın, faşizmin büyütüldüğünden haberdarız.

Aynı şekilde, temelinde ekonomik çıkarlar yatan uluslararası politikalardan da haberdarız. Hormonlu domates ve biberden, katilinin bile midesinin kaldırmadığı cinayetlere kadar bir dolu olayın arkasında bir yabancı güç ve o gücün ekonomik çıkarlarını aramak sıradanlaşalı çok oluyor. İçimizden gözünü karartmış kahramanlar çıkmadığı için midir bilmem, 'adam sen de' deyip geçiyoruz birçok şeye. Peki ya, çocuklarımızı bu irili ufaklı tatsız gerçeklere hazırlama konusunda ne kadar istekliyiz? Korkarım, bu haber ve komploları öğrenmeye ne kadar istekliysek o kadar.

Miyase Sertbarut, ilkgençlik çağındaki okurlar için yazdığı Kapiland'ın Kobayları adlı romanında, günümüzde ne yazık ki sıradanlaşmış ve kanıksanmış ekonomik bir komployu konu ediniyor... Türkiye'de çok tehlikeli bir virüs oluşmuştur. Özellikle yedi ve on yedi yaş grubu üzerinde etkili olan bu virüs gençleri şiddete yöneltmektedir. Neyse ki; Kapilandlı bilim adamları, Türk bilim adamlarıyla bir araya gelerek, bu virüse önlem olarak bir şurup geliştirirler. Anti-row adlı bu şurup nedense bütün okullarda bedava dağıtılır ve sağlık bakanlığının ilgili, ilgisiz bütün resmi birimlerle birlikte yaptığı yoğun propaganda sonucu, Türkiye'de yaşayan yedi-on yedi yaş arasındaki bütün çocuklar Anti-row şurubu içmeye başlarlar.

Kapitalizmin oyunu

Gençlerde şiddet eğilimi yok olmuştur, ama bunun nedeni şurup mudur, yoksa gençlerin hızla tombullaştıkları için hareket etmeye bile üşenmeleri midir belli değildir. Aslında nedeni pek de önemli değildir, çünkü kimse nedenleri kurcalamaz. Gençlerin hepsi, lokmasını daha çiğnemeyi bitirmeden acıkır hale gelmiştir. Evlerin mutfak masrafı aşırı derecede artar. Aileler bütün süpermarketlerde aşırı ucuza satılan hazır ürünlere hücum eder. Tabii ki bu ürünler Kapiland'da üretilmektedir.

Kapiland'ın takkesini düşürüp kelini bütün Türkiye'ye gösteren, her duyduğuna körü körüne inanmayan, tam da bu olaylar başlamadan önce, okuduğu kitaplardaki gibi bir macera yaşamadığı için hayıflanan Hayri olur. Daha işin başında, gençleri şiddete yönelten bir virüsün varlığına inanmayıp şüphelenen Hayri, şurubu içiyormuş gibi yaparak kendini korur. Arkadaşlarının Marjinal lakabını taktıkları bu delikanlı, şüphelerine inanan dedesi ve edebiyat öğretmeni sayesinde olayı çözer. Çocukları kobaylaşmaktan ve erken bir ölümden kurtarır (büyüyünce genetik mühendisi olmak istemesi boşuna değildir). Kapiland'ın ucuz, genetiği değiştirilmiş gıdalarla dünya çapında elde ettiği ekonomik başarının da sonu getirilir böylece.

Bütün bu macera boyunca sorgulamadan inanmanın ve kabullenmenin tuhaflığı, korkularımız tarafından yönetilmenin kötü sonuçları üzerinde durur Miyase Sertbarut. Dünyada, risklere rağmen tehlikeye atılan ya da riskleri görmeden kendini tehlikeye atan ama tehlikeyi görünce de geri adım atmayan insanlar olduğu gibi, her şeyden kendine bir çıkar sağlamaya çalışan ve vurdumduymazlıklarıyla çıkarcıların ekmeğine yağ süren insanlar da vardır. Yazar, tarafını açıkça belli ederken romanda, okuyucusundan da taraf tutmasını bekler gibidir. Bu heyecanlı macera romanını, özellikle, kahramanlarımızın okul müdürü ve müdür yardımcısı üzerinden bol espri üreterek bir kez daha renklendirmeyi de ihmal etmez.

Marjinal ve dedesinin hafif fantastik becerileri (Marjinal'in cisimlerin içini görebilmesi, dedesinin bitkilerin dilinden onlarla konuşma derecesinde anlaması) olayın çözümüne yardımcı olsa da, son noktayı bilim adamları koyar. Tabii ki konu seçiminde taşıdığı gerçekçiliği finalinde taşımaz roman. Aksi takdirde, Marjinal, dedesi, edebiyat öğretmeni ve onlara yardım edenler, romanın sonunda Kapilandlı ajanlar tarafından ortadan kaldırılır, hatta yeni bir şurupla, varlıkları en yakınlarına bile unutturulurdu. Ama bir ilkgençlik romanı için anlaşılabilir ve kaldırılabilir bir son yazar romana Miyase Sertbarut.

2006 Tudem Edebiyat Ödülleri İlkgençlik Romanları birinciliğini kazanan Kapiland'ın Kobayları, özellikle macerasever küçüklerin kaçırmaması gereken bir roman.